Phương thức nhờ thu trả trước là một phương thức thanh toán phổ biến trong thương mại quốc tế. Tuy nhiên, việc sử dụng phương thức nhờ thu trả trước cũng đi kèm với rủi ro đối với cả người mua và người bán.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết khái niệm, quy trình và về những rủi ro mà các bên tham gia có thể gặp phải khi sử dụng phương thức nhờ thu trả trước.
1. Phương thức nhờ thu trả trước là gì?
Phương thức thanh toán nhờ thu trả trước là một hình thức thanh toán trong giao dịch quốc tế. Trong phương thức này, người xuất khẩu gửi hàng cho người nhập khẩu và gửi chứng từ thanh toán cho ngân hàng của mình. Ngân hàng của người xuất khẩu sau đó chuyển chứng từ thanh toán cho ngân hàng của người nhập khẩu và ngân hàng của người nhập khẩu sẽ thu tiền từ người nhập khẩu và chuyển tiền đến người xuất khẩu.
Ví dụ về phương thức nhờ thu trả trước: Giả sử có một giao dịch xuất khẩu, người xuất khẩu gửi hàng hóa cho người nhập khẩu và yêu cầu thanh toán bằng phương thức nhờ thu trả trước. Người nhập khẩu sẽ thực hiện thanh toán cho người xuất khẩu trước khi nhận được chứng từ từ ngân hàng. Sau khi nhận được thanh toán, ngân hàng sẽ chuyển chứng từ cho người nhập khẩu để người nhập khẩu có thể nhận hàng.
2. Phân loại Phương thức thanh toán nhờ thu trả trước
Gồm hai hình thức:
2.1. Nhờ thu phiếu trơn trả trước
Nhờ thu phiếu trơn trả trước là một phương thức thanh toán trong giao dịch quốc tế. Trong phương thức này, người mua hàng gửi hối phiếu cho ngân hàng nhận ủy thác. Ngân hàng nhận ủy thác chuyển hối phiếu đến ngân hàng nhận uỷ thác. Người bán hàng sẽ nhận được hối phiếu và sau đó người mua hàng sẽ thanh toán số tiền được ghi trên hối phiếu cho ngân hàng nhận uỷ thác. Ngân hàng nhận uỷ thác sẽ chuyển số tiền đã thanh toán cho người bán hàng.
Quy trình:
Bước 1: Người xuất khẩu và người nhập khẩu ký kết hợp đồng mua bán.
Bước 2: Người xuất khẩu gửi hối phiếu cho ngân hàng nhận ủy thác (Remitting Bank).
Bước 3: Ngân hàng nhận ủy thác chuyển hối phiếu đến ngân hàng nhận uỷ thác (Collecting Bank).
Bước 4: Ngân hàng nhận uỷ thác thông báo cho người nhập khẩu về việc nhận hối phiếu.
Bước 5: Người nhập khẩu thanh toán số tiền được ghi trên hối phiếu cho ngân hàng nhận uỷ thác.
Bước 6: Ngân hàng nhận uỷ thác chuyển số tiền đã thanh toán cho người xuất khẩu.
2.2. Nhờ thu kèm chứng từ trả ngay D/P
Khái niệm: Thanh toán D/P (Documents against Payment) là hình thức trả tiền khi giao chứng từ trong các giao dịch xuất nhập khẩu hàng hóa. Thanh toán D/P là viết tắt của cụm từ Documents against Payment hay còn gọi là trả tiền khi giao chứng từ.
Có nghĩa là nhà nhập khẩu sẽ phải thanh toán tiền hàng cho nhà nhập khẩu ngay khi chứng từ được xuất trình. Về phía ngân hàng sẽ chỉ trao bộ chứng từ khi nhà nhập khẩu thanh toán nhờ thu.
Quy trình:
Bước 1: Nhà xuất khẩu sẽ liên hệ đến một ngân hàng để mở tài khoản.
Bước 2: Nhà xuất khẩu gửi hàng hóa kèm theo chứng từ cho đơn vị vận chuyển (Freight forwarder). Đơn vị vận chuyển sẽ gửi hàng hóa và nhận Bill of lading (B/L) từ người chịu trách nhiệm chở hàng hay còn gọi là người chuyên chở (carrier).
Bước 3: Đơn vị vận chuyển sẽ gửi bộ chứng từ đến ngân hàng xuất khẩu. Khi nhận được bộ chứng từ, bên ngân hàng xuất khẩu sẽ gửi bộ chứng từ sang cho ngân hàng nhập khẩu.
Bước 4: Về phía nhà nhập khẩu sẽ đến trực tiếp ngân hàng để thanh toán và nhận bộ chứng từ từ ngân hàng.
Bước 5: Nhà nhập khẩu giao bộ chứng từ cho người chuyên chở và đồng thời sẽ nhận hàng hóa.
Bước 6: Khi nhận được tiền từ người mua, ngân hàng nhập khẩu sẽ chuyển tiền sang cho ngân hàng xuất khẩu.
Bước 7: Ngân hàng xuất khẩu sẽ tiến hành giao tiền cho người xuất khẩu và hoàn tất giao dịch.
Xem thêm:
- Phương Thức Thanh Toán T/T
- Các phương thức thanh toán quốc tế đang được áp dụng tại Việt Nam
- Phương thức thanh toán quốc tế an toàn nhất?
- Phương thức thanh toán ủy thác mua – thanh toán AP là gì?
- Phương thức thanh toán L/C là gì?
3. Rủi ro khi thanh toán qua hình thức nhờ thu trả trước
3.1. Với hình thức nhờ thu phiếu trơn trả trước
Rủi ro thanh toán: Trong phương thức nhờ thu phiếu trơn trả trước, người mua không được yêu cầu thanh toán trước khi nhận hàng. Điều này có thể tạo ra rủi ro cho người bán, đặc biệt là khi người mua không có đủ tiền để thanh toán sau khi nhận hàng.
Không có sự đảm bảo từ ngân hàng: Trong phương thức này, người bán chỉ có thể yêu cầu người mua thanh toán theo hiệu lực của phiếu mà họ đã lập ra. Tuy nhiên, không có sự đảm bảo từ ngân hàng rằng người mua sẽ thực hiện thanh toán đầy đủ và đúng hạn.
Khó khăn trong việc thu hồi nợ: Nếu người mua không thực hiện thanh toán đầy đủ và đúng hạn, việc thu hồi nợ có thể trở nên khó khăn và tốn nhiều thời gian và tiền bạc.
Rủi ro thay đổi giá trị hàng hóa: Trong quá trình vận chuyển hàng hóa, giá trị của hàng có thể thay đổi do biến động thị trường hoặc các yếu tố khác. Trong trường hợp này, người bán có thể gặp khó khăn trong việc thu hồi số tiền tương ứng từ người mua.
3.2. Với hình thức nhờ thu kèm chứng từ trả ngay D/P
Với người nhập khẩu:
Khi thanh toán D/P người nhập khẩu sẽ không được phép kiểm tra tình trạng hàng hóa cũng như kiểm tra thông tin trên bộ chứng từ. Vì thế, sẽ dễ gặp rủi ro nếu người nhập khẩu chuyển hàng không đúng, hàng kém chất lượng hay sai sót thông tin trong bộ chứng từ.
Với người xuất khẩu:
Phương thức D/P thực tế rất an toàn cho nhà xuất khẩu, bởi nó sẽ bảo đảm được quyền lợi tối đa khi nhập khẩu hàng hóa. Tuy nhiên, chỉ đúng khi nhà nhập khẩu tuân thủ gửi bộ chứng từ trong thời gian có hiệu lực của D/P.
Người mua có thể từ chối thanh toán theo bất kỳ lý do nào.
Khi hàng hóa được vận chuyển một quãng đường dài, tiền vận chuyển thường là rất đắt và người mua từ chối nhận hàng, bên nhận hàng sẽ chi trả khoản này. Do đó người bán buộc phải bán hàng hóa với mức giá cao hơn.
Không giống như thư tín dụng hay cam kết thanh toán, ngân hàng của bên xuất khẩu không chịu trách nhiệm thanh toán nếu người nhập khẩu từ chối hối phiếu.
4. Biện pháp giảm thiểu rủi ro
Để giảm thiểu rủi ro trong phương thức thanh toán nhờ thu trả trước, có một số biện pháp có thể áp dụng:
Kiểm tra đối tác kinh doanh: Trước khi thực hiện giao dịch, người xuất khẩu nên tiến hành kiểm tra đối tác kinh doanh để đảm bảo tính đáng tin cậy và khả năng thanh toán của họ.
Lập hợp đồng rõ ràng: Việc lập hợp đồng chi tiết và rõ ràng giữa người xuất khẩu và người nhập khẩu là một biện pháp quan trọng để giảm thiểu rủi ro. Hợp đồng nên ghi rõ các điều khoản về thanh toán, chứng từ và trách nhiệm của các bên.
Kiểm tra chứng từ: Người xuất khẩu nên kiểm tra kỹ các chứng từ trước khi giao cho người nhập khẩu để đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của chúng.
Sử dụng dịch vụ tư vấn: Các ngân hàng thường cung cấp dịch vụ tư vấn để giúp giảm thiểu rủi ro trong giao dịch. Người xuất khẩu có thể tìm hiểu và sử dụng các dịch vụ này để được hỗ trợ trong việc lập bộ chứng từ và giảm thiểu rủi ro.
Bảo hiểm rủi ro: Người xuất khẩu có thể mua bảo hiểm rủi ro để bảo vệ mình khỏi các rủi ro không mong muốn trong quá trình giao dịch.
Để nắm rõ hơn về các phương thức thanh toán quốc tế và giảm thiểu những rủi ro tới thấp nhất, bạn có thể tham gia các khóa học thanh toán quốc tế để được chia sẻ các kiến thức từ những người có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề.
Tham khảo: Học thanh toán quốc tế ở đâu tốt?